دانشگاه کمبریج اخیرا کتابی درباره زندگی امام خمینی(س) و انقلاب ایران با نام «نگاه انتقادی به [امام] خمینی» منتشر کرده است.

در این کتاب سعی شده است وجوه مختلف زندگی امام خمینی(س) از تولد تا انقلاب اسلامی و پس از پیروزی انقلاب اسلامی را بررسی کند و به دلیل اینکه این کتاب به عنوان یک کتاب مرجع و درسی برای دانشجویان رشته‌های مرتبط با تاریخ و شناخت خاورمیانه نگارش یافته به شیوه‌های آکادمیک و دانشگاهی و با ارجاع دادن‌های متعدد به پژوهش ها و منابع موجود نوشته شده است.

در این کتاب به شخصیت امام خمینی به عنوان یکی از تاثیرگذارترین شخصیت‌های قرن بیستم نگاه شده است که انقلاب او در ایران باعث تحول شگرفی هم در ایران و هم در دنیای اسلام شد و این تاثیرگذاری در حدی بود که در غرب نیز امام خمینی را می‌شناسند و اندیشه‌های او تاثیرگذار خوانده شده است.

در این کتاب همچنین نویسندگان امام خمینی را شخصیتی با اندیشه‌هایی می‌دانند که روح اندیشه‌های او در دنیای اسلام و در ایران همچنان موثر و قابل ارجاع است و همین بررسی اندیشه‌ها و انقلابی که او بنیان گذارش بوده را بسیار مهم کرده است.

در ابتدای این کتاب نویسندگان و سابقه علمی آنها به خوانندگان معرفی شده است. سپس زندگی امام خمینی از محل تولد تا زمان فوت به صورت مختصر در کتاب آمده است و پس از آن مقالات کتاب آغاز می‌شود.

نخستین مقاله و به نوعی مقدمه این کتاب نوشته‌ای به قلم ویراستار کتاب است که امام خمینی را به تعبیر خودش غول قرن بیستم (مبالغه برای نشان دادن میزان تاثیرگذاری‌اش) معرفی کرده است که به تایید همگان حرکت او دنیا را شوکه کرد و در ادامه به ارتباط او با مردم ایران می‌پردازد و بحث می‌کند که آیا این انقلاب انقلاب روحانیان بود یا انقلاب مردم؟ مقالات بعدی کتاب نیز در سعی دارند امام خمینی را از وجوه مختلف بررسی و به خواننده غربی معرفی کنند.

در مجموع این کتاب و نویسندگانش تلاش کرده‌اند موضوع انقلاب اسلامی ایران و شخصیت امام خمینی را از جنبه‌های مختلفی بررسی کنند و به همین دلیل سراغ موضوعات متعددی رفته اند. در این کتاب تاریخچه تشیع در ایران و گسترش آن در زمان صفویه بررسی شده و بحث مفصلی درباره حکومت ولایت فقیه و حکومت اسلامی دارد. همچنین بررسی مسائل قبل و بعد از انقلاب اسلامی،‌ رویکرد امام نسبت به انقلاب سفید شاه،‌نقش رهبری ایشان در سال‌ها تبعید،‌نوع ارتباط برقرار کردن ایشان با مردم، رویکردشان نسبت به مردم و نگاهش نسبت به زنان و نقش زنان در پیروزی انقلاب اسلامی  و بررسی نهادهایی مثل مجلس خبرگان و شورای نگهبان و ساختار سیاسی حکومت ایران از دیگر بخش‌های مهم این کتاب است.

همچنین نویسندگان این کتاب علاوه بر مسائل سیاسی سراغ موضوعاتی چون ارتباط امام با شعر و عرفان رفته و بررسی رابطه فقیه و مردم و بررسی صحیفه امام از دیگر موضوعات مهم این کتاب است.

نکته جالب توجه اینکه یکی از مقالات این کتاب را با عنوان «قانون گذاشتن یا نگذاشتن؟ نگاهی متفاوت به زندگی سیاسی آیت الله خمینی بین سال‌های 1960 تا 1980» نوشته صادق زیباکلام است که در این کتاب آمده است. دیگر نویسندگان ایرانی که مقالاتی از آنها در کتاب آمده است عبارتند از فخرالدین عظیمی (نویسنده کتاب‌های بحران دموکراسی در ایران و حاکمیت ملی و دشمنان آن که در ایران نیز ترجمه شده است)، مجتبی مهدی، امر جی ثابت، علی رهنما (از این نویسنده کتاب‌هایی در ایران منتشر شده است)، مهران کامروا«نویسنده کتاب خاورمیانه معاصر)، آزاده کیان(از فعالان ایرانی زنان در خارج کشور)،‌ بهروز قمری تبریزی (نویسنده آثاری چون «اسلام و شکاف در ایران پس از انقلاب» و «سی سالگی انقلاب ایران»)، آرزو اوسانلو و بابک رحیمی.

نکته این که برخی نویسندگان این اثر را خیلی نمی‌توان نسبت به انقلاب ایران و امام خمینی دارای نگاه مثبت دانست.

هرچند ظاهرا این کتاب مدعی است با نگاهی علمی و با استناد به گزاره‌های حقیقی نوشته شده است و نویسندگان مدعی‌اند تلاش کرده‌اند خود را بی طرف و مبری از داوری‌های شتابزده، و قضاوت‌های ناعادلانه نشان دهند اما به هر حال این کتاب چون دیگر کتاب‌های حوزه علوم انسانی و تاریخ از رویکردها و نظرات نویسندگان آنها نسبت به انقلاب ایران و شخصیت امام خمینی(ره) مبرا نیست و قضاوت‌های شخصی و تحلیل‌های هر نویسنده‌ای در رویکرد مقاله تاثیرگذار بوده است.

کتاب «درآمدی انتقادی درباره آیت الله خمینی» توسط انتشارات کمبریج در 344 صفحه به چاپ رسیده است.